14 oktober 2011
Dag 81: De mens onderaan de ladder
Vandaag staat er een berichtje in de krant dat TNO geen apen meer gebruikt om proeven op te doen. Ze halen steeds betere resultaten uit proeven met ‘niet-humane primaten’ Hoera! Euh…of toch niet? Het is een verbetering voor de apen, maar hoe zit het dan met die niet-humane primaten? Wat er eigenlijk staat: de mishandeling van andere dieren, anders dan apen, wordt voortgezet. De woorden zijn zo afstandelijk dat je er geen voorstelling van kunt maken, en dus ook geen verbinding met de dieren maakt. Zo creëer je een veilige emotionele afstand.
De vraag die bij mij opkomt is: vinden we dieren die op mensen lijken sneller zielig? Het lijkt dan of we toch een soort hiërarchie aanbrengen. Onszelf zetten we bovenaan, vervolgens komen dan de primaten en daarna de rest van het dierenrijk? Ik vraag me af wat er zou gebeuren als we dierproeven op bijvoorbeeld leeuwen zouden doen. Kunnen we dat net zo gemakkelijk? We hebben het dier de koning van het dierenrijk genoemd, en dat is niet voor niets. Ontzag en respect voor deze majestueuze katachtige is vele malen groter dan die voor muizen en ratten. Het zou dus kunnen zijn dat daar het verschil in zit: hoe meer respect voor het dier, hoe minder de neiging om er proeven op te doen. Het omgekeerde zou dan ook waar zijn: we hebben geen respect voor muizen, ratten en konijnen en dus is het niet erg om die met honderden te gelijk bloot te stellen aan de meest ellendige proeven.
Doordenkend vraag ik me dan af waarom we geen respect hebben voor deze knaagdieren. Waar ligt dat aan? Dat muizen en ratten ongevraagd onze huizen binnendringen? Daar kan ik me nog iets bij voorstellen. Maar hoe zit dat met konijnen dan? Hebben we daar geen respect voor omdat ze enorme voortplantingsdrang hebben en we er al snel in omkomen?
Ik schreef al eerder over mensen die een liefde voor hanen hebben maar ze toch gebruiken in hanengevechten. Het perspectief dat wij innemen op dieren wisselt contextmatig. Kennelijk is dat bij dierproeven dus ook zo. Met als gevolg dat als we weinig respect voor het dier hebben vinden we dus nog steeds dat we het mogen misbruiken en kwellen, voor ons welzijn.
Alle energie die gestoken wordt in het testen van onze menselijke ideetjes op dieren zou beter gestoken kunnen worden in het zoeken naar oplossingen die dieren (en planten) al lang bedacht hebben.
Het heeft dus te maken met een verschuiving in ons bewustzijn: niet zelf het wiel uitvinden, maar eerst om je heen kijken. Dat betekent dus ook dat je met respect naar je natuurlijke omgeving gaat kijken, en accepteert dat deze organismen veel wijzer zijn dan wij zelf. En daar zit het ‘m natuurlijk in; de kerk leert ons al eeuwenlang dat de mens de kroon op de schepping is, en nu moeten we onszelf ineens onderaan de ladder plaatsen. Ga er maar aan staan!
Wordt vervolgd.
Francoise Vaal
Voor counselling in de natuur klik hier
Terugnaarjenatuur 